De Bloothoofdsweg

Bloothoofdsweg.jpg (20188 bytes)

In een boekje over de kroosverplichtingen (rond 1850, Schermerarchief) wordt het Bloothoofdswegje genoemd.

Bloothoofdsweg boekje.jpg (49909 bytes)

Het Blootshoofdswegje, van de Zuidervaart tot aan den Blokkerweg, en de wegsloot ten zuiden, ter halver wijdte, is verdeeld in zeven parken, als:

Van de Jan de Grootbrug, het Bloothoofdswegje tot aan no.1 komende ten laste van kavel no.24, in de polder K. (P Rus  J Heinis)
”, etc. en dan

De vaart ten noorden van hetzelfde wegje, de weg loopende ten noordoosten van kavel no.1 en de halve sloot langs denzelven tot aan de vaart, komen ten laste van den molenaar in  Polder K. J Bloothoofd 

De Blokkerweg, van het Bloothoofdswegje tot aan den verloren togt bij kavel no.18, met de wegsloot ten oosten, komende ten laste der
”  etc.

In rapporten van poldermeesters over de kroos- en zeilenschouw wordt op 25 september 1839 gerapporteerd over  "Lek twee drie in het Bloothoofdwegje" [1]. Ook op 25 september 1862 wordt erover gesproken "Bloothoofdwegje, het modderen gaat wat te ver, bij Binnen Wijzend begint de grond weg te zakken". Het is een duidelijk bewijs dat bij de afschaffing van de straatnaam in 1993, het wegje al meer dan 150 jaar zijn naam officieel had, en dat de naam waarschijnlijk al langer als zodanig onofficieel in gebruik was. Overigens komt de Bloothoofdsweg in de bestekken voor het onderhoud van de polderwegen tussen 1785 en 1808 niet voor.

Een schandaal

Noord-Hollands Dagblad september 1993

Bloothoofdsweg eerbetoon molenaars

Van onze verslaggever ERIC KOK

ZUIDSCHERMER - De Bloothoofdsweg in Zuidschermer moet de Bloothoofdsweg blijven heten. De Schermer bevolking eerde met die naam vijf generaties Bloothooft, die van 1672 tot 1862 poldermolen K bewoonden. Nazaat W. Bloothoofd uit Heiloo is furieus over de plannen van het gemeentebestuur de straatnaam te wijzigen in Blokkerweg. "Al in 1839 was de naam Bloothoofdsweg ingeburgerd."

De naam Bloothoofd wordt in de loop der jaren als 'Bloothoofd' en als Bloothooft' geschreven. Stamvader is Claes Dircxs Bloothooft. In 1663 wordt hij molenaar in de Schermer, dertig jaar nadat die droog is komen te vallen. Hij komt waarschijnlijk van het Schermereieland; hij is katholike en gaat nog in De Rijp naar de kerk, niet in Akersloot.

Scheldnaam
Claes of zijn vader Dirck is de eerst die de naam Bloothooft voert. Waarschijnlijk heeft hij zijn bijnaam, een scheldnaam, tot familienaam verheven. Het is in de zeventiende eeuw ongebruikelijk om zonder pet of hoed te lopen. Pas in 1811 moet elke Nederlander op last van keizer Napoleon een familienaam aannemen.

Claes' oudste zoon Dirck betrekt in het rampjaar 1672 poldermolen K bij Zuidschermer. De molen staat dan al op de hoek van de Blokkerweg; hij is in 1647 in zijn geheel daarnaartoe verrold. Eerst stond hij een stuk oostelijker, op een uitloper van het oude land van de Blokkers. Het polderbestuur trekt f 1170 uit voor de verplaatsing. Ter vergelijking: de molenaars verdienen twee eeuwen lang nog geen honderd gulden per jaar. Dat is niet genoeg om van te leven. Als de molen stil staat moeten ze bijverdienen met baggeren, hooien, sjouwen of timmeren.

De familie Bloothoofd woont 190 jaar lang in de molen, vijf generaties lang. Ze hebben er de beschikking over één kamer met bedstee. En dat voor een gezin met vaak vele kinderen en kleinkinderen. Een molenaar bleef tot zijn dood op zijn post, pensioen kende men niet. De laatste Bloothoofd op molen K, Jan, heeft geen zoon die hem op  zijn oude dag kan helpen. In 1862 wordt hij op 78-jarige leeftijd ontslagen omdat hij het werk echt niet meer aankan. Hij vertrekt naar Akersloot waar hij achttien dagen later sterft.

Oudorper boeren
Het gaat een andere tak van de familie voor de wind. Klaas Sijmens Bloothoofd, een achterkleinkind van stamvader Claes Dircxs, begin in 1735 een klein veeteeltbedrijf in Oudorp. In de beginjaren is het pure armoede, maar het tij keert in 1741, als zijn vader in de molen overlijdt. Die laat Klaas wat land na, het beginpunt van een reeks grondaankopen in Oudorp en de Schermer. Uiteindelijk is de arme molenaarszoon zo'n rijke boer geworden dat hij poldermeester in de Schermer wordt, bestuurslid.
Klaas' zoon Simon krijgt alle Oudorper landerijen in beheer: 31 bunder (hectare) weiland in Oudorp en de Oudorper polder. twaalf procent van alle grond. Simon Bloothoofd is een vooraanstaand man, maar katholiek. En katholieken mochten geen functies in het gemeentebestuur bekleden. Hij is dan ook een van de belangrijkste 'patriotten' die in 1795 die ideeën van de Franse revolutie in Nederland in wil voeren. Na de Franse tijd blijft hij gemeenteraadslid.
Het Schermer bezit van Klaas Sijmens Bloothoofd komt na diens overlijden in handen van Jacob Way, de echtgenoot van Engeltje Jacobs Beck, de weduwe van Klaas Bloothoofds zoon Drik. De zoons uit Engeltjes eerts huwelijk blijven boeren op Oudorp, worden er winkelier en koopman, en uiteindelijk caféhouder in Heerhugowaard en Alkmaar (Muizenvreugd).

Bloothoofdweg
Het stukje Blokkerweg naar poldermolen K wordt in de volksmond al lang Bloothoofdsweg genoemd. Het polderbestuur meldt in elke geval in 1839 dat er twee à drie lekken in het Bloothoofdwegje gerepareerd moeten worden. Deze benaming duikt regelmatig op in de archieven. Het gemeentebestuur van Akersloot, waaronder Zuidschermer tot dit jaar onder viel, veranderde de naam officieel in 1966.
Nu hoort Zuidschermer tot de gemeente Schermer. De familie Swart, de bewoners van het enige huis aan de Bloothoofdsweg, grepen de overgang aan om de straatnaam veranderd te krijgen. De post en bezoekers kunnen het adres slecht vinden. De gemeente heeft blijkbaar direct toezeggingen gedaan. De PTT gebruikt al weer maanden de naam Blokkerweg. De gemeenteraad van Schermer moet dit dinsdag bekrachtigen. W. Bloothoofd uit Heiloo is furieus. "Dat zouden ze niet doen met de Leeghwaterlaan of de Schermerhornweg. Dit is een eerbetoon aan noeste harde werkers, die de polder bijna twee eeuwen droog hebben gehouden. Juist aan de gewone man gaat men voorbij.'
Gerrit Bloothooft uit Delft zocht de familiegeschiedenis uit in 'Swaar malen ende groote arbeijdt.'


De Polder Express - donderdag 23 september 1993

Historische straatnaam moet wijken voor de post, W. Bloothoofd:

't Is een schandaal...'

(Van onze verslaggever)

ZUIDSCHERMER -  Een schandaal, iets anders kan W. Bloothoofd er niet van maken. De familie X woont als enige aan de Bloothoofdsweg (verlengde van de Blokkerweg in Zuidschermer) en wil van die naam Bloothoofd af. Te vaak is de familie in de maling genomen met de naam Bloothoofd ("We krijgen wel eens telefoon en dan zeggen ze Blote Kontenweg"). Bezoekers en de post missen de deur van de familie X door de verwarring te veel. De gemeent lijkt het goed te vinden en reageerde positief in de commissievergadering. Het lijkt er nu op dat de Bloothoofdsweg wordt omgezet in Blokkerweg. Vijf generaties die de Bloothoofdsmolen (Poldermolen K) hebben bevolkt komen in een vergeetboek terecht. W. Bloothoofd: "Ja een schandaal, vijf generaties Bloothoofd hebben hier geploeterd om de polder droog te houden en die naam verdwijnt zo maar."

Verrast las W. Bloothoofd deze week de krant. Schermer gaf een posiotief advies om de Bloothoofdsweg in Zuidschermer voortaan Blokkerweg te noemen. Aan de Bloothoofdsweg woonde maar één familie en die was het zat. De PTT en bezoekers waren steeds in de war omdat de Blokkerweg eigenlijk één straat is: Na de molen wordt het stuk tot de Zuidervaart echter Bloothoofdsweg genoemd. De familie X was naar de gemeente gestapt om de naam te wijzigen. In 1966 besloot de gemeent Akersloot de polderweg Bloothoofdsweg te noemen omdat de molen zo heette. W. Bloothoofd: "En na 27 jaar hebben ze plotseling last van verwarring rond de post en bezoekers, ik vind het een raar verhaal. Ik ben zaterdag geschrokken toen ik in de krant las dat Schermer de naamswijziging wil doorzetten."

* Historie
"Er waren een hoop raadsleden die niet eens wisten waarom het Bloothoofdsweg heette. Ik heb een boekwerk gestuurd waaruit blijkt dat de naam historisch is. De eerste vijf generaties in poldermolen K waren Bloothoofden. Toen ik het boekje stuurde naar de gemeente dacht ik 'dat is een fluitje van een cent, nu gaan ze de naam niet veranderen.' Groot was dan ook mijn verbazing dat vanwege een paar brieven de naam Bloothoofdsweg verdwijnt. De molen is notobene 190 jaar bewoond door mijn familie."
Opvallen is de voorbarigheid waarmee de PTT werkt. In het telefoonboek van 1992 wordt nog gerept over de familie x aan de Bloothoofdsweg 2. In de versie van 1993 wordt, nog voordat de gemeente het heeft goedgekeurd, gesproken over de familie x aan de Blokkerweg nummer 5. W. Bloothoofd: "Daar lopen ze opvallend genoeg al vooruit op de zaken. Ik heb vanmiddag (maandag) gebeld naar gemeentesecretaris Blaauw en gevraagd wanneer nu een keer de vergadering was, waar de naamsvergadering in wordt besproken. Schoorvoetend gaf hij toe dat de vergadering al 8 spetember was geweest. Het is dat er nog wat in de krant stond, anders had ik er nog niks van geweten."
Eind van deze maand, 28 september, wordt een besluit genomen in de raadsvergadering. Vast staat in ieder geval dat de familie X het verzoek niet terugneemt voor de historische waarde. "Laat ze die molen dan Bloothoofdsmolen noemen, dat kan me niet schelen." Wat is nu de voornaamste reden van het verzoek? "Nou, de post werd vaak verkeerd bezorgd en onze bezoekers konden het huis niet vinden. Mijn vrouw was ernstig ziek en moest worden opgehaald met een ambulance, het duurde drie kwartier voordat die mijn huis had gevonden. Bovendien werden we vaak voor de gek gehouden met die naam. Dan zeiden ze de Blote Kontenweg, denk je dat dat leuk is?"

... W. Bloothoofd voor het bordje dat dreigt te verdwijnen... (Foto: Erik Timmer)

Referentie

[1] Schermer, rapporten van poldermeesters 1824-1842