De Bloothoofdsweg |
In een boekje over de kroosverplichtingen (rond 1850, Schermerarchief) wordt het Bloothoofdswegje genoemd.
Het Blootshoofdswegje, van de Zuidervaart tot aan den Blokkerweg, en de wegsloot
ten zuiden, ter halver wijdte, is verdeeld in zeven parken, als: |
In rapporten van poldermeesters over de kroos- en zeilenschouw wordt op 25 september 1839 gerapporteerd over "Lek twee drie in het Bloothoofdwegje" [1]. Ook op 25 september 1862 wordt erover gesproken "Bloothoofdwegje, het modderen gaat wat te ver, bij Binnen Wijzend begint de grond weg te zakken". Het is een duidelijk bewijs dat bij de afschaffing van de straatnaam in 1993, het wegje al meer dan 150 jaar zijn naam officieel had, en dat de naam waarschijnlijk al langer als zodanig onofficieel in gebruik was. Overigens komt de Bloothoofdsweg in de bestekken voor het onderhoud van de polderwegen tussen 1785 en 1808 niet voor.
Een schandaal |
Noord-Hollands Dagblad september 1993
Bloothoofdsweg eerbetoon molenaars
Van onze verslaggever ERIC KOK
ZUIDSCHERMER - De Bloothoofdsweg in Zuidschermer moet de Bloothoofdsweg blijven heten. De Schermer bevolking eerde met die naam vijf generaties Bloothooft, die van 1672 tot 1862 poldermolen K bewoonden. Nazaat W. Bloothoofd uit Heiloo is furieus over de plannen van het gemeentebestuur de straatnaam te wijzigen in Blokkerweg. "Al in 1839 was de naam Bloothoofdsweg ingeburgerd."
De naam Bloothoofd wordt in de loop der jaren als 'Bloothoofd' en als Bloothooft' geschreven. Stamvader is Claes Dircxs Bloothooft. In 1663 wordt hij molenaar in de Schermer, dertig jaar nadat die droog is komen te vallen. Hij komt waarschijnlijk van het Schermereieland; hij is katholike en gaat nog in De Rijp naar de kerk, niet in Akersloot.
Scheldnaam
Claes of zijn vader Dirck is de eerst die de naam Bloothooft voert.
Waarschijnlijk heeft hij zijn bijnaam, een scheldnaam, tot familienaam verheven.
Het is in de zeventiende eeuw ongebruikelijk om zonder pet of hoed te lopen. Pas
in 1811 moet elke Nederlander op last van keizer Napoleon een familienaam
aannemen.
Claes' oudste zoon Dirck betrekt in het rampjaar 1672 poldermolen K bij Zuidschermer. De molen staat dan al op de hoek van de Blokkerweg; hij is in 1647 in zijn geheel daarnaartoe verrold. Eerst stond hij een stuk oostelijker, op een uitloper van het oude land van de Blokkers. Het polderbestuur trekt f 1170 uit voor de verplaatsing. Ter vergelijking: de molenaars verdienen twee eeuwen lang nog geen honderd gulden per jaar. Dat is niet genoeg om van te leven. Als de molen stil staat moeten ze bijverdienen met baggeren, hooien, sjouwen of timmeren.
De familie Bloothoofd woont 190 jaar lang in de molen, vijf generaties lang. Ze hebben er de beschikking over één kamer met bedstee. En dat voor een gezin met vaak vele kinderen en kleinkinderen. Een molenaar bleef tot zijn dood op zijn post, pensioen kende men niet. De laatste Bloothoofd op molen K, Jan, heeft geen zoon die hem op zijn oude dag kan helpen. In 1862 wordt hij op 78-jarige leeftijd ontslagen omdat hij het werk echt niet meer aankan. Hij vertrekt naar Akersloot waar hij achttien dagen later sterft.
Oudorper boeren
Het gaat een andere tak van de familie voor de wind. Klaas Sijmens
Bloothoofd, een achterkleinkind van stamvader Claes Dircxs, begin in 1735 een
klein veeteeltbedrijf in Oudorp. In de beginjaren is het pure armoede, maar het
tij keert in 1741, als zijn vader in de molen overlijdt. Die laat Klaas wat land
na, het beginpunt van een reeks grondaankopen in Oudorp en de Schermer.
Uiteindelijk is de arme molenaarszoon zo'n rijke boer geworden dat hij
poldermeester in de Schermer wordt, bestuurslid.
Klaas' zoon Simon krijgt alle Oudorper landerijen in beheer: 31 bunder (hectare)
weiland in Oudorp en de Oudorper polder. twaalf procent van alle grond. Simon
Bloothoofd is een vooraanstaand man, maar katholiek. En katholieken mochten geen
functies in het gemeentebestuur bekleden. Hij is dan ook een van de
belangrijkste 'patriotten' die in 1795 die ideeën van de Franse revolutie in
Nederland in wil voeren. Na de Franse tijd blijft hij gemeenteraadslid.
Het Schermer bezit van Klaas Sijmens Bloothoofd komt na diens overlijden in
handen van Jacob Way, de echtgenoot van Engeltje Jacobs Beck, de weduwe van
Klaas Bloothoofds zoon Drik. De zoons uit Engeltjes eerts huwelijk blijven
boeren op Oudorp, worden er winkelier en koopman, en uiteindelijk caféhouder in
Heerhugowaard en Alkmaar (Muizenvreugd).
Bloothoofdweg
Het stukje Blokkerweg naar poldermolen K wordt in de volksmond al lang
Bloothoofdsweg genoemd. Het polderbestuur meldt in elke geval in 1839 dat er
twee à drie lekken in het Bloothoofdwegje gerepareerd moeten worden. Deze
benaming duikt regelmatig op in de archieven. Het gemeentebestuur van Akersloot,
waaronder Zuidschermer tot dit jaar onder viel, veranderde de naam officieel in
1966.
Nu hoort Zuidschermer tot de gemeente Schermer. De familie Swart, de bewoners
van het enige huis aan de Bloothoofdsweg, grepen de overgang aan om de
straatnaam veranderd te krijgen. De post en bezoekers kunnen het adres slecht
vinden. De gemeente heeft blijkbaar direct toezeggingen gedaan. De PTT gebruikt
al weer maanden de naam Blokkerweg. De gemeenteraad van Schermer moet dit
dinsdag bekrachtigen. W. Bloothoofd uit Heiloo is furieus. "Dat zouden ze
niet doen met de Leeghwaterlaan of de Schermerhornweg. Dit is een eerbetoon aan
noeste harde werkers, die de polder bijna twee eeuwen droog hebben gehouden.
Juist aan de gewone man gaat men voorbij.'
Gerrit Bloothooft uit Delft zocht de familiegeschiedenis uit in 'Swaar malen
ende groote arbeijdt.'
De Polder Express - donderdag 23 september 1993
Historische straatnaam moet wijken voor de post, W. Bloothoofd:
't Is een schandaal...'
(Van onze verslaggever)
ZUIDSCHERMER - Een schandaal, iets anders kan W. Bloothoofd er niet van maken. De familie X woont als enige aan de Bloothoofdsweg (verlengde van de Blokkerweg in Zuidschermer) en wil van die naam Bloothoofd af. Te vaak is de familie in de maling genomen met de naam Bloothoofd ("We krijgen wel eens telefoon en dan zeggen ze Blote Kontenweg"). Bezoekers en de post missen de deur van de familie X door de verwarring te veel. De gemeent lijkt het goed te vinden en reageerde positief in de commissievergadering. Het lijkt er nu op dat de Bloothoofdsweg wordt omgezet in Blokkerweg. Vijf generaties die de Bloothoofdsmolen (Poldermolen K) hebben bevolkt komen in een vergeetboek terecht. W. Bloothoofd: "Ja een schandaal, vijf generaties Bloothoofd hebben hier geploeterd om de polder droog te houden en die naam verdwijnt zo maar."
Verrast las W. Bloothoofd deze week de krant. Schermer gaf een posiotief advies om de Bloothoofdsweg in Zuidschermer voortaan Blokkerweg te noemen. Aan de Bloothoofdsweg woonde maar één familie en die was het zat. De PTT en bezoekers waren steeds in de war omdat de Blokkerweg eigenlijk één straat is: Na de molen wordt het stuk tot de Zuidervaart echter Bloothoofdsweg genoemd. De familie X was naar de gemeente gestapt om de naam te wijzigen. In 1966 besloot de gemeent Akersloot de polderweg Bloothoofdsweg te noemen omdat de molen zo heette. W. Bloothoofd: "En na 27 jaar hebben ze plotseling last van verwarring rond de post en bezoekers, ik vind het een raar verhaal. Ik ben zaterdag geschrokken toen ik in de krant las dat Schermer de naamswijziging wil doorzetten."
* Historie
"Er waren een hoop raadsleden die niet eens wisten waarom het
Bloothoofdsweg heette. Ik heb een boekwerk gestuurd waaruit blijkt dat de naam
historisch is. De eerste vijf generaties in poldermolen K waren Bloothoofden.
Toen ik het boekje stuurde naar de gemeente dacht ik 'dat is een fluitje van een
cent, nu gaan ze de naam niet veranderen.' Groot was dan ook mijn verbazing dat
vanwege een paar brieven de naam Bloothoofdsweg verdwijnt. De molen is notobene
190 jaar bewoond door mijn familie."
Opvallen is de voorbarigheid waarmee de PTT werkt. In het telefoonboek van 1992
wordt nog gerept over de familie x aan de Bloothoofdsweg 2. In de versie van
1993 wordt, nog voordat de gemeente het heeft goedgekeurd, gesproken over de
familie x aan de Blokkerweg nummer 5. W. Bloothoofd: "Daar lopen ze
opvallend genoeg al vooruit op de zaken. Ik heb vanmiddag (maandag) gebeld naar
gemeentesecretaris Blaauw en gevraagd wanneer nu een keer de vergadering was,
waar de naamsvergadering in wordt besproken. Schoorvoetend gaf hij toe dat de
vergadering al 8 spetember was geweest. Het is dat er nog wat in de krant stond,
anders had ik er nog niks van geweten."
Eind van deze maand, 28 september, wordt een besluit genomen in de
raadsvergadering. Vast staat in ieder geval dat de familie X het verzoek niet
terugneemt voor de historische waarde. "Laat ze die molen dan
Bloothoofdsmolen noemen, dat kan me niet schelen." Wat is nu de voornaamste
reden van het verzoek? "Nou, de post werd vaak verkeerd bezorgd en onze
bezoekers konden het huis niet vinden. Mijn vrouw was ernstig ziek en moest
worden opgehaald met een ambulance, het duurde drie kwartier voordat die mijn
huis had gevonden. Bovendien werden we vaak voor de gek gehouden met die naam.
Dan zeiden ze de Blote Kontenweg, denk je dat dat leuk is?"
... W. Bloothoofd voor het bordje dat dreigt te verdwijnen... (Foto: Erik Timmer) |
Referentie
[1] | Schermer, rapporten van poldermeesters 1824-1842 |